کاوشگر «کنجکاوی» ناسا پس از بیش از یک دهه جستجو در سطح سیاره سرخ، موفق به کشفی تاریخی شد: کشف «سیدریت» (یک کربنات آهن) در لایههای سنگی دهانه گیل، که میتواند پاسخ معمای دیرینه «کربناتهای گمشده مریخ» باشد.سالها دانشمندان بر این باور بودند که مریخ در گذشته جوی غنی از دیاکسیدکربن و آب مایع روان داشته است. بر اساس این نظریه، دیاکسیدکربن و آب باید با سنگهای سطح مریخ واکنش داده و کربناتهایی تشکیل داده باشند. اما ابزارهای طیفسنجی نزدیک به فروسرخ در مدار و روی سطح، نتوانسته بودند شواهدی از این کربناتها بیابند—تا امروز.اکنون، یافتههای جدید منتشرشده در ژورنال Science با استفاده از دادههای بهدستآمده از سه محل حفاری شده توسط کاوشگر کنجکاوی، وجود سیدریت را در لایههای غنی از سولفات کوه شارپ تأیید میکند. این کشف نهتنها شواهد جدیدی از گذشته آبدار مریخ ارائه میدهد، بلکه فرضیات پیشین دربارهی توزیع کربن در سطح مریخ را نیز به چالش میکشد.
حفاری در دل تاریخ مریخ
کاوشگر کنجکاوی با استفاده از بازوی حفاری خود، چند سانتیمتر به زیر سطح مریخ نفوذ کرده و نمونههایی از پودر سنگها را جمعآوری میکند. این نمونهها توسط ابزار CheMin، یکی از دستگاههای پیشرفته نصبشده بر روی کاوشگر، با روش پراش اشعه ایکس بررسی میشوند.توماس بریستو از مرکز تحقیقاتی ایمز ناسا میگوید: «حفاری در سطح لایهلایه مریخ مانند خواندن کتاب تاریخ است؛ فقط چند سانتیمتر پایینتر، ما را به ۳.۵ میلیارد سال پیش میبرد.»
راز کربن مریخ: پنهانشده یا از بین رفته؟
یافتهها نشان میدهد که کربناتها ممکن است در تحلیلهای ماهوارهای پنهان مانده باشند یا حتی در مکانهایی دور از دید ذخیره شده باشند. اگر لایههای غنی از سولفات در سایر مناطق مریخ نیز شامل کربنات باشند، مقدار کربن ذخیرهشده در گذشته بسیار بیشتر از چیزی است که تصور میشد—و یا اینکه بخشی از آن در گذر زمان به فضا پراکنده شده است.یافتهی اخیر زمینهساز تحقیقات جدیدی خواهد بود که میتواند به شناخت بهتر ما از سیر تحول جوی مریخ کمک کند. مأموریتهای آینده میتوانند سایر مناطق غنی از سولفات را مورد بررسی قرار دهند و شاید حتی شواهدی از چرخه کربن در مریخ باستان بیابند.
کشف سیدریت در مریخ: پاسخی به معماهای قدیمی جو و آب این سیاره
کاوشگر «کنجکاوی» (Curiosity) ناسا پس از بیش از یک دهه تحقیق در دهانهٔ گیل روی مریخ، موفق به کشفی شگفتآور شد: وجود سیدریت، یک کربنات آهنی، در لایههای سنگی منطقه، که میتواند کلید حل معماهای قدیمی دربارهٔ «کربناتهای گمشده» این سیاره باشد. دانشمندان سالها فرض میکردند که مریخ در گذشته دور دارای جوی غنی از دیاکسید کربن و آب مایع بوده است؛ در چنین شرایطی، باید کربناتهای قابل توجهی در سطح این سیاره یافت میشد. با این حال، دادههای طیفسنجی از مدار و سطح مریخ، شواهد چندانی از حضور این مواد ارائه نداده بود — تا این کشف مهم. بر اساس یافتههای منتشر شده در مجله Science، دادههای حاصل از سه نقطهٔ حفاری شده در دامنهٔ کوه شارپ وجود سیدریت را در لایههای غنی از سولفات تأیید میکنند. این موضوع نه تنها تأییدی است بر وجود آب در گذشتهٔ مریخ، بلکه نگاه دانشمندان به توزیع کربن در این سیاره را نیز دگرگون خواهد کرد.
